Galene

"Jesień w Kachetii", Buław Okudżawa, "Zamek nadziei", Wydawnictwo Literackie 1984

Śmieszna i przewrotna

Przerysowane postacie, absurdalna akcja, kpiny i cudowny dystans do wszystkiego wylewają się z każdej strony powieści. Pod śmiesznością kryje się jednak pełne napięcia przesłanie i można je potraktować poważnie, (chociaż zostało przyniesione przez szynszylę na pendrivie): ostatnie przymierze zostało zawarte, cuda są przypadkiem lub oszustwem a „Bóg(…)

rób co chcesz jesteś dorosły

powiedział.”

Niektóre pokoje zawsze pozostają puste.

Bardzo smutna książka o dorastaniu czwórki dziewczynek w Szwecji w latach 50 i 60. Narracja jest bardzo precyzyjna, świetne tytuły rozdziałów, a wątek baśniowy spina klamrą historie bohaterek i uwydatnia dramat. Każdej z sióstr nie sióstr bolesne przeżycia z dzieciństwa nie dają o sobie zapomnieć i kształtują ich teraźniejszość. I nic nie daje się naprawić, rany nie goją się a przysychają, sprawy się nie wyjaśniają. Tak to podsumowuje jedna z postaci: „Niektórych pustych pokoi się nie wypełni. Nigdy, choćby się nie wiem jak chciało.”

„Mam tylko nadzieję, że spod grubej warstwy rozmyślnej gloryfikacji, którą nałożę na tę niezwykłą historię, będzie można jeszcze dostrzec przebłyski prawdy historycznej.”

27 czerwca 1942 roku przeprowadzona została Operacja Anthropoid. Dwóch spadochroniarzy wysłanych z Londynu: Josef Gabčik (Słowak) i Jan Kubiš (Czech) przeprowadziło zamach na Heydricha, szefa nazistowskiej policji politycznej, odpowiedzialnego za masowe rzezie w Protektoracie Czech i Moraw. W ramach odwetu za jego śmierć czeskie Lidice zostały zrównane z ziemią, a ich ludność wymordowana bądź wywieziona do obozów koncentracyjnych.

„HHhH”. Zamach na kata Pragi” Laurenta Bineta pokazuje jak te wydarzenia historyczne zmieniają się w opowieść. Pisząc każdy autor powieści historycznych steruje rzeczywistością, by uatrakcyjnić i nadać spójność życiu postaci, uwypuklić znaczenie. Binet obnaża ten proces. Nie tylko pokazuje jak sprawdza mniej lub bardziej istotne fakty, szczegóły, bada inne relacje, metody innych powieściopisarzy, ale też nie ukrywa przed czytelnikami sposobu, w jaki zamierza swoją powieść zbudować, jak skonstruuje dialogi. Umieszcza też w niej fragmenty swojego życia i pokazuje swój emocjonalny stosunek do wydarzeń. Ale wie, że nie wyczerpie tematu i że najbardziej liczy się dobrze opowiedziana historia, prawda czy fałsz są drugorzędne. Książka jest znakomitą, emocjonującą powieścią. Czyta się ją świetnie, pomimo uświadomieniu czytelnikowi przez autora, że „we wszystkich przypadkach fikcja wygrywa z Historią”.

Co by było, gdyby delfiny zwyciężyły w procesie ewolucji?

Wyszły na ląd, wykształciły płuca, nogi, ręce, w tym, z płetwy grzbietowej, bardzo przydatną trzecią rękę, zmiennopłciowość i własną cywilizację. A ludzie zostaliby człowiekami, bardzo cenionymi ze względu na smaczne mięso zwierzętami. Brzmi bardzo interesująco. Czego więc można się dowiedzieć z książki z tak świetnym pomysłem?

1 Jak wyglądała Polska w roku powiedzmy 2007 (data wydania 2008), ale o tym można było przekonać się czytając np.: prasę. Miało być satyrycznie, ale wszystko rysowane grubą, słuszną kreską jest raczej nużące i nudne niż śmieszne.

2 Główny bohater bardzo lubi Dürrenmatta i opowiadania Schulza (cytat z „Komety” na dwie strony). Na plus wątek kryminalny też jest po dürrenmattowsku przewrotny.

3 Delfiny (czytaj ludzie) są okrutni wobec zwierząt. I tu autor jest bardzo przekonujący. Moim zdaniem koncepcja znakomita, realizacja taka sobie.